Аддзяленне гіпертэрміі і фотадынамічнай тэрапіі

Першыя айчынныя даследаванні ў дадзенай галіне былі распачаты супрацоўнікамі інстытута па ініцыятыве дырэктара інстытута (1960-1981), доктара медыцынскіх навук, прафесара, член-карэспандэнта АМН СССР, Героя Сацыялістычнай працы, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі БССР Аляксандрава М.М. у 1968 г. і паспяхова працягнутыя яго вучнем Фрадкіным С.З., пад кіраўніцтвам якога быў развіты прынцыпова новы прыярытэтны навуковы напрамак у анкалогіі  -лакальная і агульная гіпертэрмія, якая дазволіла ў 1,5-2 разы павысіць эфектыўнасць лячэння анкалагічных пацыентаў у праграмах шматкампанентнай тэрапіі.

Упершыню былі распрацаваны і ўкаранёны ў практыку методыкі тэрмарадыётэрапіі, тэрмахіміятэрапіі і тэрмарадыёхіміятэрапіі злаякасных пухлін.

У 1988 г. Фрадкін С.З., Жаўрыд Э.А., Жакаў І.Г., Безручко У.І., Істомін Ю.П., Маліноўскі І.І., Ходзіна Т.В., Саўчанка Н.Е . былі ўзнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй БССР за распрацоўку і ўкараненне ў практыку метадаў лячэння злаякасных пухлін з выкарыстаннем гіпертэрміі і гіперглікеміі.

На дадзены момант назапашаны вопыт эфектыўнага прымянення дадзенага метаду лячэння больш чым у 1000 пацыентаў з рознымі формамі злаякасных новаўтварэнняў III-IV стадый.

Асноўныя паказанні для прымянення агульнай высокачастотнай гіпертэрміі:

• далёка зайшоўшыя і генералізаваныя формы злаякасных новаўтварэнняў, пры якіх традыцыйныя метады лячэння неэфектыўныя або ўяўляюцца заведама бесперспектыўнымі;
• нерэзектабельныя формы пухлін з мэтай іх пераводу ў выніку рэгрэсіі ў рэзектабельны стан;
• нерадыкальныя ці ўмоўна-радыкальныя хірургічныя ўмяшанні;
• злаякасныя новаўтварэнні, у якіх у працэсе лячэння развілася рэзістэнтнасць да цытастатычнай тэрапіі (хімія- і радыерэзістэтныя пухліны).

Якія назалагічныя формы злаякасных пухлін можна лячыць з прымяненнем агульнай высокачастотнай гіпертэрміі?

• саркомы мяккіх тканак  (III / IV стадыі, рэцыдывы і метастазы пасля праведзенага радыкальнага лячэння);
• меланома скуры (III / IV стадыі, рэцыдывы і метастазы пасля праведзенага радыкальнага лячэння);
• саркомы костак (III / IV стадыі, рэцыдывы і метастазы пасля праведзенага радыкальнага лячэння);
• нырачна-клеткавы рак пры наяўнасці аддаленых і рэгіянальных метастазаў);
• рак малочнай залозы (з аддаленымі метастазамі);
• неарганныя пухліны забрушынавай прасторы;
• нерэзектабельны рак шыйкі маткі;
• хіміярэзістэнтныя пухліны яечнікаў.

Якія асноўныя механізмы пашкоджання пухліны пры агульнай высокачастотнай гіпертэрміі?

• разбурэнне пухлінных тканак з прычыны непасрэднага ўздзеяння на іх высокіх тэмператур;
• індукцыя апаптозу пухлінных клетак;
• пашкоджанне мембран пухлінных клетак (змяненне  іх пранікальнасці, інгібіравання працэсаў дыхання), вынікам чаго з'яўляецца парушэнне іх метабалізму;
• павышэнне імунагеннасці пухліны;
• павышэнне адчувальнасці пухліннай тканкі да хіміятэрапеўтычных лекавых сродкаў і прамянёвай тэрапіі.

Якая карысць ад прымянення агульнай высокачастотнай гіпертэрміі?

Прымяненне агульнай высокачастотнай гіпертэрміі ў лячэнні пацыентаў са злаякаснай паталогіяй дазваляе:

• павысіць проціпухлінную эфектыўнасць прамянёвай тэрапіі і хіміятэрапіі;
• павялічыць працягласць жыцця пацыентаў і павысіць яе якасць;
• перавесці неаперабельная пухліны ў аперабельны стан і паменшыць аб'ём аперацыі;
• знізіць частату мясцовых рэцыдываў пухліны і рызыку з'яўлення аддаленых метастазаў;
• павялічыць частату стабілізацый пухліннага працэсу і дасягнуць клінічнай рэмісіі (на пазнейшых стадыях захворвання).

Сеансы агульнай высокачастотнай гіпертэрміі праводзяць на ўнікальнай устаноўцы для агульнай высокачастотнай  электрамагнітнай кіраванай гіпертэрміі “Пціч М”.

Устаноўка для агульнай высокачастотнай электрамагнітнай кіраванай гіпертэрміі “Пціч М” (навукова-даследчая лабараторыя інфармацыйна-вымяральных сістэм факультэта радыёфізікі і камп'ютарных тэхналогій БДУ, Рэспубліка Беларусь)

Лакальная гіпертэрмія прымяняецца ў схемах камбінаванага і комплекснага лячэння пацыентаў са злаякаснымі новаўтварэннямі  (саркомы мяккіх тканак III-IV cтадий, нерэзектабельны рак шыйкі маткі, дэсмаідныя пухліны і інш.)

Якія асноўныя механізмы пашкоджання пухліны пры лакальнай гіпертэрміі?

• прамы цытатаксічны эфект ( “гіпертэрмічны” некроз);
• актывацыя кровазвароту ў нармальных тканках;
• зніжэнне кровазвароту і недахоп пажыўных рэчываў у пухліннай клетцы;
• апаптоз з прычыны анаэробнай індукцыі абмену рэчываў;
• павышэнне адчувальнасці і зніжэнне рэзістэнтнасці да прамянёвай тэрапіі і хіміятэрапіі;
• экспрэсія бялкоў цеплавога шоку;
• мікратрамбоз пухлінных сасудаў;
• актывацыя сістэмы імунітэту.

Якая карысць ад ужывання лакальнай гіпертэрміі?

Прымяненне лакальнай гіпертэрміі ў лячэнні пацыентаў са злаякаснай паталогіяй дазваляе:

• павысіць проціпухлінную эфектыўнасць прамянёвай тэрапіі і хіміятэрапіі;
• перавесці неаперабельныя пухліны ў аперабельны стан і паменшыць аб'ём аперацыі.

Сеансы лакальнай гіпертэрміі праводзяць на гіпертэрмічнай устаноўцы “Celsius TCS”

Устаноўка для лакальнай гіпертэрміі "Celsius TCS" (Celsius42 +, GmbH, Германія)

Схемы камбінаванага, комплекснага і шматкампанентнага лячэння ў галіне гіпертэрмічнай анкалогіі, якія прымяняюцца ў РПНЦ анкалогіі імя М.М Аляксандрава, не маюць аналагаў у краінах СНД і ў свеце.

Лабараторыя з'яўляецца піянерам у распрацоўцы метадаў флуарэсцэнтнай дыягностыкі і фотадынамічнай тэрапіі злаякасных новаўтварэнняў і перадпухлінных захворванняў у Рэспубліцы Беларусь і займае адно з лідзіруючых месцаў у краінах СНД.

Метад фотадынамічнай тэрапіі ўкаранёны ў РНПЦ АМР імя М.М. Аляксандрава з 2001 года, калі ў краіне быў афіцыйна зарэгістраваны першы айчынны фотасенсібілізатар “Фаталон” (РУП “Белмедпрэпараты”, Рэспубліка Беларусь).

Даклінічныя і клінічныя выпрабаванні паказалі высокую эфектыўнасць метаду.

На дадзены момант пралечаны больш за 1000 пацыентаў з рознымі формамі злаякасных новаўтварэнняў і перадпухлінных захворванняў.

Якія назалагічных формы злаякасных пухлін і перадпухлінных захворванняў можна лячыць з прымяненнем фотадынамічнай тэрапіі? (Магчымасці РНПЦ АМР імя М.М. Аляксандрава)

• рак скуры (базальнаклеткавы, плоскаклеткавы);
• унутрыскураныя метастазы меланомы скуры, рака малочнай залозы і гартані;
• злаякасныя пухліны галаўнога мозгу (гліябластома);
• перадпухлінныя захворванні слізістай паражніны рота (лейкаплакія);
• перадпухлінныя захворванні вульвы (лейкаплакія, дысплазія);
• цэрвікальныя неаплазіі (дысплазіі).

Сеансы фотадынамічнай тэрапіі праводзяць на паўправадніковых лазерных устаноўках, а менавіта:

Прылада паўправадніковая лазерная “УПЛ ФДТ” (Навукова-вытворчае РУП “ЛЭМТ”, г. Мінск, Беларусь, λ = 660 ± 5 нм)

Апарат лазерны для фотадынамічнай тэрапіі рака “ФДТ-лазер” (Інстытут фізікі імя Б.І. Сцяпанава НАН Беларусі, г. Мінск, Беларусь, λ = 660 ± 5 нм)

Лазерны апарат для фотадынамічнай тэрапіі “PDTDIODELASER” (ТАА “IMAFAXICON”, г. Мінск, Беларусь, λ = 660 ± 5 нм)

Якія асноўныя механізмы пашкоджання пухліны пры фотадынамічнай тэрапіі?

• прамы цытатаксічны эфект - разбурэнне пухліны;
• парушэнне кровазабеспячэння пухліннай тканкі і гібель пухліны;
• актывацыя імунных рэакцый.

Якія перавагі прымянення метаду фотадынамічнай тэрапіі?

• арганазахавальны метад лячэння;
• мінімальная таксічнасць для здаровых тканак;
• нязначная рызыка ўзнікнення ярка выражанага болевага сіндрому;
• нязначныя сістэмныя эфекты;
• адсутнасць механізмаў першаснай і набытай рэзістэнтнасці;
• магчымасць амбулаторнага лячэння;
• магчымасць камбінацыі з іншымі метадамі лячэння;
• зручнасць прымянення пры множных ачагах;
• добрыя касметычныя вынікі;
• адносная таннасць.

Атрыманыя вынікі сведчаць пра бяспеку, добрую пераноснасць метаду і высокую проціпухлінную яго эфектыўнасць, якая выражаецца ў высокай частаце поўных рэгрэсій пухлінных ачагоў пасля праведзенага лячэння.

Унутрывенная фотадынамічная тэрапія ўздзейнічае на імунную сістэму пацыента, павышае супрацьпухлінны імунітэт і перашкаджае гематагеннаму метастазіраванню пухліны.

Магчымыя механізмы рэалізацыі проціпухліннага адказу:

• Памяншэнне колькасці пухлінных клетак, якія цыркулююць у крыві, што з'яўляецца прафілактыкай аддаленага метастазіравання і паляпшэння прагнозу захворвання.
• Пры разбурэнні пухлінных клетак, якія цыркулююць у сістэмным крывацёку, выдзяляюцца біялагічна актыўныя рэчывы, якія ўздзейнічаюць на імунныя механізмы па тыпу спецыфічнай проціпухліннай вакцыны, прычым гэтыя ўздзеянні з'яўляюцца не лакальнымі, а сістэмнымі.

Якія назалагічныя формы злаякасных пухлін можна лячыць з прымяненнем сістэмнай фотадынамічнай тэрапіі?

• дысемініраваныя формы злаякасных новаўтварэнняў (меланома скуры, рак шыйкі маткі, рак страўніка, рак малочнай залозы і інш.)

Сеансы сістэмнай фотадынамічнай тэрапіі і ўнутрывеннага лазернага апраменьвання крыві праводзяць на лазерным апараце, а менавіта:

Апарат лазерны тэрапеўтычны “ЛЮЗАР МП” ( “Люзар НПК”», г. Мінск, Рэспубліка Беларусь, λ1 = 670 ± 2 нм; λ2 = 810 ± 6 нм)

Якія перавагі прымянення метаду сістэмнай фотадынамічнай тэрапіі?

• Прымяненне пры любой стадыі і распаўсюджанасці злаякаснага новаўтварэння.
• Мінімальная таксічнасць для арганізма пацыента.
• Адсутнасць супрацьпаказанняў, акрамя індывідуальнай непераноснасці фотасенсібілізатара.
• Магчымасць шматразовага прымянення.
• Прымяненне ў спалучэнні са спецыяльным камбінаваным і комплексным лячэннем.

Прымяненне сістэмнай фотадынамічнай тэрапіі дазваляе палепшыць вынікі лячэння і якасць жыцця пацыентаў са злаякаснымі новаўтварэннямі.