Дыягнастычная лабараторыя з групай прамянёвай дыягностыкі

Існуючы ў цяперашні час дыягнастычны аддзел з групай прамянёвай дыягностыкі РНПЦ АМР імя М.М. Аляксандрава быў створаны на базе практычных клініка-дыягнастычных лабараторый (біяхімічнай, клінічнай, бактэрыялагічнай, гарманальнай) вядомым вучоным-біяхімікам, заслужаным дзеячам навукі Рэспублікі Беларусь, доктарам медыцынскіх навук, прафесарам кафедры біяхіміі Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта Віктарам Кліменцьевічам Кухтой, які ўзначальваў яго з 1960 г. па 1969 г.

Штат лабараторнай службы складаўся з 25 чалавек: 5 урачоў, 4 навуковых супрацоўнікі, малодшага і сярэдняга медперсаналу. Лабараторыі былі абсталяваныя прасцейшым лабараторным абсталяваннем (цэнтрыфугі, рэфрактометры, фотаэлектракаларыметры, спектрафатометры, тэрмастаты, мікраскопы, сушыльныя шафы, аналітычныя вагі).

Асноўнай задачай з'яўлялася вызначэнне стану пацыента на этапе шпіталізацыі, кантроль за бяспекай і эфектыўнасцю проціпухліннага лячэння (маніторынг гамеастазу падчас камбінаванага і комплекснага лячэння).

У 1969 г. кіраўніком аддзялення лабараторных метадаў дыягностыкі (ОЛМД) стаў кандыдат медыцынскіх навук Яўген Фёдаравіч Канопля, у наступным - доктар медыцынскіх навук, прафесар, акадэмік НАН Беларусі.

Галоўнымі напрамкамі навуковых даследаванняў у гэтыя гады стала распрацоўка комплексных і камбінаваных праграм лячэння злаякасных новаўтварэнняў, якія ўключалі выкарыстанне радыеактыўных прэпаратаў (Аu 198), прымяненне гіпертэрміі і гіперглікеміі, комплексных метадаў лячэння гармоназалежных і гармонаадчувальных пухлін малочнай залозы. У гэтай сувязі найбольш пільная ўвага надавалася вывучэнню стану гемакаагуляцыйнай сістэмы і гарманальным даследаванням. Гэтай праблеме былі прысвечаны і першыя дысертацыйныя работы супрацоўнікаў аддзела (Я.Ф. Каноплі, 1975 г. -- доктарская дысертацыя; Прохарава В.І. 1979 г .; Лапо С.В., 1983 г .; Цырусь Т.П., 1984 г .; Кошалева М.І. 1984 г. - кандыдацкія дысертацыі). У гэты перыяд значна пашырыўся спектр лабараторных даследаванняў, палепшылася тэхнічнае абсталяванне, пашырыўся штат урачоў-лабарантаў і лабарантаў.

З 1981 г. і па сённяшні дзень аддзелам кіруе доктар медыцынскіх навук, прафесар Прохарава В.І. Асноўная навуковая дзейнасць у канцы 1990-х гадоў была скіравана на пошук новых інфарматыўных біяхімічных і біяфізічных крытэрыяў для своечасовай дыягностыкі і кантролю за лячэннем асноўных формаў злаякасных новаўтварэнняў. У арсенале аддзела да гэтага часу мелася дастатковая колькасць методык тэсціравання біялагічных аб'ектаў, што дазволіла ў поўным аб'ёме вывучаць гарманальна-метабалічныя ўзаемаадносіны ў сістэме “пухліна-арганізм”, патабіяхімічныя зрухі ў арганізме-пухлінаносьбіце пры выкарыстанні розных проціпухлінных сродкаў. Упершыню ў краіне распрацаваныя і ўкаранёныя ў практыку метады вызначэння рэцэптараў эстрагенаў, прагестэрона, якія спрыялі адэкватнай дыягностыцы гармонаадчувальнасці пухлін малочнай залозы. Прапанаваны найбольш інфарматыўныя спалучэнні пухлінаасацыяваных антыгенаў для лабараторнай дыягностыкі пухлін страўніка, лёгкіх і прастаты. Распрацавана не маючая аналагаў сістэма біялагічнага тэсціравання метадам электронна-парамагнітнага рэзанансу, якая даказала высокую эфектыўнасць як у дыягностыцы, так і ў ацэнцы ступені выяўленасці эндагеннай інтаксікацыі пры лячэнні анкалагічных пацыентаў. Гэтаму былі прысвечаны дысертацыйныя працы А.А. Машэўскага, 1994. г.; В.І. Прохаравай, 1996 - доктарскія дысертацыі; Дзяржавец Л.А., Смаляковай Р.М., 1999 г. - кандыдацкія дысертацыі.

У 2000-2007 гг. пачынаецца актыўнае тэхнічнае перааснашчэнне і звязанае з ім пашырэнне метадычнага арсенала клініка-лабараторных даследаванняў. У верасні 2004 года ўведзены ў строй новы лабараторны корпус. Укаранёныя ў клінічную практыку комплексы лабараторных паказчыкаў для дыягностыкі і маніторынгу злаякасных новаўтварэнняў розных лакалізацый, алгарытмы лабараторнай ацэнкі эфектыўнасці дэтаксікацыйнай тэрапіі. На базе дыягнастычнага аддзела і клініка-дыягнастычнай лабараторыі праводзяцца медыцынскія выпрабаванні рэагентаў, тэст-сістэм і лабараторнага абсталявання айчынных і замежных вытворцаў. Аддзел з'яўляецца базай для навуковых тэм і пратаколаў, што выконваюцца Цэнтрам, дысертацыйных даследаванняў (Смалякова Р.М., 2005 г. - доктарская дысертацыя).

У маі 2011 г. у РНПЦ АМР імя М.М. Аляксандрава была створана група прамянёвай дыягностыкі, якая ўвайшла ў склад дыягнастычнага аддзела і аб'ядноўвае некалькі дыягнастычных аддзяленняў Цэнтра: аддзяленне прамянёвай дыягностыкі; аддзяленне ўльтрагукавой дыягностыкі; эндаскапічнае аддзяленне; аддзяленне функцыянальнай дыягностыкі.

За апошнія 5 гадоў супрацоўнікамі дыягнастычнага аддзела апублікавана больш за 150 навуковых прац у айчынных і замежных навуковых выданнях, атрымана 8 патэнтаў на вынаходніцтвы, выдадзена 5 інструкцый па прымяненні.

Супрацоўнікі аддзела неаднаразова атрымлівалі Гранты Беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаванняў НАН Беларусі (2015, 2017). Вынікі навуковых даследаванняў апублікаваны і экспанаваліся на буйных айчынных і замежных навуковых форумах, канферэнцыях, з'ездах і кангрэсах (Кіеў, 2000.; Баку, 2006; Масква, 2006, 2007, 2010; Ташкент 2008; Астана, 2012; Казань. 2014; Amsterdam, 2007; Milan, 2010, 2013; Berlin 2011; Istanbul, 2014; Paris, 2015; Athens, 2017; Durban, 2017).

За апошнія гады супрацоўнікамі аддзела і ў рамках дзяржаўных праграм навуковых даследаванняў, што выконваюцца ў аддзеле, абаронена 5 кандыдацкіх дысертацый:

• 2009 г. .: "Лабараторная ацэнка змяненняў сістэмы гемастазу ў хворых на рак цела маткі", дысертацыя на суісканне вучонай ступені кандыдата медыцынскіх навук па спецыяльнасці 14.00.46 (клінічная лабараторная дыягностыка) / Астапенка Святлана Валер'еўна; навуковы кіраўнік: д-р мед. навук, праф. Прохарава В.І.
• 2013 г .: "Функцыянальная актыўнасць трамбацытаў, фактары адгезіі, роставыя і процізапаленчыя цытокіны ў ацэнцы рызыкі пухліннай прагрэсіі ў пацыентаў, якія пакутуюць на рак шыйкі маткі, мачавога пузыра і прамой кішкі"; дысертацыя на атрыманне вучонай ступені кандыдата біялагічных навук па спецыяльнасці 14.00.14 (анкалогія) / Шышла Людміла Міхайлаўна; навуковы кіраўнік: канд. біялаг. навук Дзержавец Л.А.
• 2013 г .: "Паказчыкі тэсту генерацыі трамбіна, процізгусальнага і эндатэліяльнага кампанентаў сістэмы гемастазу ў ацэнцы каагулапатый у хворых на каларэктальны рак, рак лёгкага і ныркі на этапах хірургічнага лячэння ва ўмовах анцікаагулянтнай прафілактыкі"; дысертацыя на атрыманне вучонай ступені кандыдата медыцынскіх навук па спецыяльнасці 14.00.14 (анкалогія) / Калядка Наталля Мікалаеўна; навуковы кіраўнік: д-р мед. навук, праф. Прохарава В.І.
• 2014 г .: "Пухлінаасацыяваныя бялкі, паказчыкі згортвання крыві і эндагеннай інтаксікацыі ў дааперацыйнай ацэнцы прагрэсіравання рака цела маткі"; дысертацыя на атрыманне вучонай ступені кандыдата медыцынскіх навук па спецыяльнасці 03.01.04 (біяхімія) / Прынькова Таццяна Юр'еўна; навуковыя кіраўнікі: д-р мед. навук, праф. Тагановіч А.Д., д-р мед. навук, праф. Прохарава В.І.
• 2015 г .: "Пухлінныя маркеры, фактары росту і рэгулятары неаангіягенезу ў манітарыраванні працякання рака малочнай залозы"; дысертацыя на атрыманне вучонай ступені кандыдата біялагічных навук па спецыяльнасці 14.00.14 (анкалогія) / Гапеенка Алена Уладзіміраўна; навуковы кіраўнік: канд. біялаг. навук Дзержавец Л.А.